Już niespełna tydzień pozostał do 39. Biegu Lechitów - największej imprezy biegowej w naszym regionie. Aby przybliżyć uczestnikom i kibicom historię biegu publikujemy opracowanie statystyczne autorstwa Janusza Michałowskiego, jednego z pomysłodawców biegu, jego wieloletniego sędziego głównego i kronikarza.
Bieg Lechitów zapoczątkował masowe bieganie w Polsce. Za przykładem gnieźnieńskich działaczy Szkolnego Związku Sportowego wspomaganych przez władze miejskie poszli w kraju inni. Miałem tą przyjemność być wśród pomysłodawców, współorganizatorów i przez 20 lat sędzią głównym, a także od I biegu do dzisiaj jestem kronikarzem Biegu Lechitów. W oparciu o materiały zgromadzone w 11-stu tomach kronik pragnę przybliżyć sympatykom Biegu Lechitów dane statystyczne biegu.
3 września 1978 r. przed bramą Skansenu w Ostrowie Lednickim stanęło 305 chętnych rywalizować na trasie Szlaku Piastowskiego. Trasą tą w 1000 roku Otton III pieszo wędrował do grobu świętego Wojciecha do Gniezna. Na mecie na stadionie przy ulicy Strumykowej zameldowało się 283 Lechitów. W 38 edycjach Biegu Lechitów startowało 12194 Lechitów, w tym 1253 Lechitek , a 113 nie ukończyło biegu. Organizatorzy I biegu wyznaczyli 4 cele: popularyzowanie biegów jako najprostszej formy podnoszenia sprawności fizycznej, popularyzacja Szlaku Piastowskiego upamiętnienie historii początków Państwa Polskiego wspólne bieganie dzieci, młodzieży i dorosłych. Wszystkie cele są realizowane. W biegach młodzieżowych startowało 34854. W 18 biegach młodzież rywalizowała w biegach sztafetowych.
W Biegu Lechitów prowadzono różne klasyfikacje. Od I do X biegu byli klasyfikowani nauczyciele a startowało ich 248. Od I do XIII biegu sklasyfikowano 58 dziennikarzy . W trzech biegach( IX-X- XI) rywalizowało 30 drukarzy oraz 31 pracowników Zrembu.Na trasach biegu rywalizowali niepełnosprawni, na wózkach i rolkach. Na wózkach startowało 48-miu na rolkach2-uch i 15-stu niepełnosprawnych. Od I biegu nagradzani są gnieźnianie ,a startowało ich 1559 w tym 127 kobiet.
W Biegu Lechitów nie zabrakło zawodników zagranicznych , a startowało ich 45 w tym 8 kobiet. Trzech z nich wygrało bieg XVII wygrał Juri Puszko Białoruś, XXIII bieg Sergii Vasturin Ukraina, XXXVII bieg Francis Lagat Kiplagat Kenia. W kategorii kobiet zwyciężały: w XVIII biegu Helena Czuchło- Białoruś,XVII bieg Elena Blasiniera- Rosja, XXXIV bieg Moser Hadas – USA, XXXVII Kenijka Maureen Kiprono. W dziesięciu biegach startował naukowiec z Niemiec Fritz Juttner,
Od XXVII Biegu Lechitów lekarze rywalizują o mistrzostwo Polski w półmaratonie. W dwunastu edycjach BL startowało597 lekarzy w tym 126 lekarek. W gronie tym startowało 10-ciu lekarzy gnieźnieńskich i 4 lekarki. Wszystkie biegi zaliczył tylko gnieźnieński lekarz Lech Salita, a o 1 mniej Wojciech Łącki też gnieźnieński lekarz.
W III biegu startowało 416 Lechitów co stanowiło rekord który przetrwał do XXX biegu w którym wystartowało 456 Lechitów. Od XXX biegu chętnych do startu w Biegu Lechitów przybywało i tak najwięcej trasę biegu pokonało w ostatnim XXXVIII biegu- 1431, w tym 303 kobiet. Najmniej natomiast startowało w XVI biegu tylko 63.
Analizując kto zwyciężał w biegu to sześciu było którzy zwyciężali co najmniej dwukrotnie. Najwięcej zwycięstw odniósł Andrzej Krzyścin (obecny dyrektor Biegu Lechitów) zwyciężając sześciokrotnie. Trzykrotnie wygrywał Dariusz Kruczkowski gnieźnianin (rekordzista trasy półmaratonu). Po dwa zwycięstwa zanotowali Tadeusz Rutkowski- Poznań, Janusz Stańczak- Poznań,Marcin Fehlau- Poznań, Klaudiusz Kozłowski-Gniezno. Gnieźnianie wygrali12 z 38 biegów. Pierwszy gnieźnianin który wygrał Bieg Lechitów to Piotr Karasiewicz- X bieg. Piotr Karasiewicz w XV biegu zajął 8 miejsce, a w XXXI biegu 5 miejsce , a w XXXVIII biegu 13 miejsce.Piotr Gruszczyński był pionierem pierwszych biegów. W I Biegu Lechitów Piotr Gruszczyński był 9-ty, rok póżniej był już 5-ty, a w V biegu zajął 4 miejsce. Kolejne dwa starty Piotra Gruszczyńskiego były jeszcze lepsze, bo w XI był drugi , a XVII- trzeci. Andrzej Krzyścin w Biegu Lechitów startował 14 razy- 6 razy był pierwszy,trzy razy drugi, trzy razy trzeci. Klaudiusz Kozłowski w Biegu Lechitów startował 21 razy- dwa razy wygrał, 6razy był drugi, raz zajął trzecie miejsce,czterokrotnie był czwarty.Patryk Łukaszewski- gnieźnianin wygrał XXXVIII bieg. Wśród gnieźnieńskich kobiet najwięcej startów zaliczyła Arleta Ludwiczak która 5-ciokrotnie była najlepsza wśród 127 gnieźnianek.
W 38-mioletniej historii Bieg Lchitów rozgrywano na czterech dystansach- I-III- 19 km, IV bieg-19,4 km XV-XXV- 20 km,a od XXVI- półmaraton. Najszybciej trasę biegu pokonał zwycięzca XV biegu Tadeusz Ławicki z Lublina-59 min.19 sek ( trasa nieatestowana) ,XXII bieg trasa atestowana 20 kmDariusz Kruczkowski 1:06,08,XXVI półmaraton (atestowany) ponownie Dariusz Kruczkowski 1:06,21 (rekord trasy na której rywalizują aktualnie LECHICI.
Najdłużej trasę biegu pokonywał zawodnik w XX biegu 3:17,52, a zawodniczka w XXXVII biegu 3:42,32. Natomiast najkróciej trasę biegu pokonał ostatni zawodnik na mecie w XV biegu 1:46,39.
Meta Biegu Lechitów w 38-letniej historii usytutuowana była w 6-ciu miejscach:I-III bieg stadion KS Mieszko, IV-SP 5,V-XVI boisko SP 4 ul. Pocztowa, XVII- XXVI ul Chrobrego, XXVII-XXXVI Rynek, a od XXXVII plac św. Wojciecha. Sześć biegów zorganizowano w miesiącu czerwcu (III bieg 1980r.,XX-XXII 1997-2000 r. XXV bieg w 2002 r. Pozostałe 32 biegi zorganizowano w miesiącu wrześniu. Szczególną grupą która rywalizowała we wszystkich biegach stanowią WIERNI LECHICI.
Pierwszą klasyfikację WIERNYCH LECHITÓW opublikwowałem po piątym biegu, a było ich 28 którzy pokonali trasę Biegu Lechitów 5 razy. W kolejnych biegach ubywało ich i tak po 10-ciu biegach było 18, po 15-stu biegach 12-stu, po 20-stu biegach 9-ciu, po 30-stu biegach siedmiu, a od XXXI Biegu Lechitów jest ich sześciu.
Hieronim Olejniczak 66 lat Duszniki Zdrój 59:22,38
Stefan Dobak 69 lat Szamotuły 59:35,12
Wojciech Wesołowski 63 lata Gniezno 59;37,29
Jerzy Nawrot 63 lata Mysłowice 60:18,28
Edmund Prokopowicz 82 lata Zielonka 64:18,28
Jerzy Ejsmund 77 lat Zielonka 72:56,04
Na trasach Biegu Lechitów mogli startować ci którzy ukończyli 18 lat, do którego roku życia regulamin nie ustalał. Najstarszym uczestnikiem w historii dotychczas odbytych biegów był 85-cioletni Marian Parusiński z Gdańska, w XXX biegu na mecie zameldował się w czasie2 godziny 39 minut 20sekund. Natomiast wśród kobiet najstarszą uczestniczką była Janina Rosińska z Pabianic- 76 lat w XXXV biegu na mecie zameldowała się po 2 godzinach 43 minutach i 38 sekundach. O rok młodszą była ,,Pani Parasolka”- Maria Pańczak z Poznania. Najstarszym gnieźnianinem startującym w Biegu Lechitów jest 72-letni Bogdan Waluszyński- XXXVIII bieg. W XXXVIII biegu najstarszym uczestnikiem był 82-letni Edmund Prokopowicz ,,Wierny Lechita ‘’ z Zielonki. Do rywalizacji w Biegu Lechitów przystępowały zorganizowane kluby: z Milicza, Bydgoszczy, Poznania, Gniezna,Parzymiech( podopieczni W. Pawłowskiego z Ośrodka Odwykowego).
WXXXIX biegu najliczniejszym klubem był- Altom Gniezno-19 zawodników. W XXXIV biegu drużyna Szpiku Poznań-26 , Maniac-Poznań24, Altom Gniezno-19. W XXXV biegu najliczniejszą drużynę stanowili członkowie MKS ALTOM Gniezno –30 w tym 4 kobiety, a w XXXVIII biegu-44.
Trzydzieści osiem biegów za nami. Organizacją biegów zajmowała się liczna grupa działaczy, którym przewodniczyło ośmiu przewodniczących reprezentujących władze miasta : Czesław Łebski, Józef Delgiado, Marian Górny, Jan Socha, Jerzy Waleriańczyk, Andrzej Grzelak , Bogdan Trepiński, Jarosław Dziel. Patronat od XXX biegu sprawował Jacek Kowalski prezydent m. Gniezna, a od XXXVIII patronuje Biegowi Lechitów Tomasz Budasz prezydent m. Gniezna.
Opracowanie Bieg Lechitów w statystyce nie nastręczała kłopotów ponieważ od I Biegu Lechitówprowadzę kroniki (11 tomów) i zbieram wszystko związane z biegiem. W jedenastu tomach kronik znajdują się artykuły prasowe, komunikaty z wynikami oraz zdjęcia. W kronikach zgromadziłem 372 artykuły prasowe- takich czasopism: Przemiany, Głos Wielkopolski,Głos Gnieźnieński, Sztandar Młodych, Ekspres Poznański, Gazeta Poznańska, Sport, Gazeta Zachodnia, Gazeta Gnieźnieńska, Głos Nauczycielski, PAP, Przegląd Koniński,i inne. Ostatnio ukazują się artykuły zamieszczane w internecie ( od XXXV biegu –19 artykułów). Najwięcej artykułów jest autorstwa redaktorów: Krzysztof Łukasik, Jarosław Walerczak, Andrzej Martynkin, Radosław Kossakowski, Janusz Michałowski Zbigniew Cendrowski, Grażyna Kaczorowska, Tadeusz Radłowski, Janusz Kalinowski, Lech Gołyński, Jerzy Bednarz, Maciej Maciejewski, Elwira Humeniuk, Stanisław Garczarczyk, Romuald Jastrzębski. Bieg Lechitów dokumentowany był czterokrotnie wydaniami książkowymi : po I biegu .po V biegu ,po XV biegu( nie publikowana), po XXIX biegu-„ Lechici na Szlaku Piastowskim 1978-2006.”
Aktualnie przygotowuję następne wydanie książki ,,Lechici na Szlaku Piastowskim 1978-2016. W książce będą relacje z wszystkich odbytych biegów,zdjęcia i inne opracowania. Czy uda się wydać książkę? Zależy od tego czy uda się pozyskać sponsorów. Wierzę że znajdą się sponsorzy.
Od 2014 roku zainteresowani historią, wynikami, statystyką, zdjęciami z poszczególnych biegów mogą obejrzeć w internecie na stronie- www. bieglechitów. pl zakładka- dla mediów-historia
Janusz Michałowski/foto archiwum (J, Michałowski z Wiernymi Lechitami)